วันจันทร์ที่ 30 ตุลาคม พ.ศ. 2560

เนื้อหาในสุภาษิตพระร่วง

  ป่างสมเด็จพระร่วงเจ้าเผ้าแผ่นภพสุโขทัยมลักเห็นในอนาคต
 จึงผายพจนประภาษเป็นอนุสาสนกถาสอนคณานรชน
 ทั่วธราดลพึงเพียรเรียนอำรุงผดุงอาตม์          อย่าคลาคลาดคลาถ้อย
 เมื่อน้อยให้เรียนวิชาให้หาสินเมื่อใหญ่ อย่าใฝ่เอาทรัพย์ท่าน
 อย่าริร่านแก่ความประกอบตามบูรพระบอบอย่าแต่ชอบเสียผิด
 อย่าประกอบกิจเป็นพาลอย่าอวดหาญแก่เพื่อนเข้าเถื่อนอย่าลืมพร้า 
 หน้าศึกอย่านอนใจไปเรือนท่านอย่านั่งนานการเรือนตนเร่งคิด
 อย่านั่งชิดผู้ใหญ่   อย่าใฝ่สูงให้เกินศักดิ์   ที่รักอย่าดูถูก
 ปลูกไมตรีอย่ารู้ร้างสร้างกุศลอย่ารู้โรยอย่าโดยคำคนพลอด
 เข็นเรือทอดกลางถนนเป็นคนอย่าทำใหญ่ ข้าคนไพร่อย่าไฟฟุน
 คบขุนนางอย่าโหดโทษตนผิดรำพึงอย่าคะนึงถึงโทษท่าน
 หว่านพืชจักเอาผลเลี้ยงคนจักกินแรงอย่าขัดแข้งผู้ใหญ่
 อย่าใฝ่ตนให้เกินเดินทางอย่าเดินเปลี่ยวน้ำเชี่ยวอย่าขวางเรือ
 ที่สุ้มเสือจงประหยัดจงเร่งระมัดฟืนไฟตนเป็นไทอย่าคบทาส
 อย่าประมาทท่านผู้ดี มีสินอย่าอวดมั่งผู้เฒ่าสั่งจงจำความ
 ที่ขวากหนามอย่าเสียเกือกทำรั้วเรือกไว้กันตนคนรักอย่าวางใจ
 ที่มีภัยพึงหลีกปลีกตนไปโดยด่วนได้ส่วนอย่ามักมาก
 อย่ามีปากว่าคนรักตนกว่ารักทรัพย์   อย่าได้รับของเข็ญ
 เห็นงามตาอย่าปองของฝากท่านอย่ารับที่ทับจงมีไฟ
 ที่ไปจงมีเพื่อนที่แถวเถื่อนไคลคลา 
 ครูบาสอนอย่าโกรธโทษตนผิดพึงรู้ สู้เสียสินอย่าเสียศักดิ์
 ภักดีอย่าด่วนเคียดอย่าเบียดเสียดแก่มิตรที่ผิดชอบเตือนตอบ
 ที่ชอบช่วยยกยออย่าขอของรักมิตรชอบชิดมักจางจาก
 พบศัตรูปากปราศรัยความในอย่าไขเขา อย่ามัวเมาเนืองนิตย์
 คิดตรองตรึกทุกเมื่อ  พึงผันเผื่อต่อญาติ รู้ที่ขลาดที่หาญ
 คนพาลอย่าพาลผิดอย่าผูกมิตรไมตรี  เมื่อพาทีพึงตอบ
 จงนอบนบผู้ใหญ่  ช้างไล่แล่นเลี่ยงหลบสุวานขบอย่าขบตอบ
 อย่ากอปรจิตริษยาเจรจาตามคดี  อย่าปลุกผีกลางคลอง
 อย่าปองเรียนอาถรรพ์    พลันฉิบหายวายม้วยอย่ายลเยี่ยงถ้วยแตกมิมิด
 จงยลเยี่ยงสัมฤทธิ์แตกมิเสียลูกเมียอย่าวางใจ  ภายในอย่านำออก
 ภายนอกอย่านำเข้าอาสาเจ้าจนตัวตายอาสานายจงพอแรง
 ของแพงอย่ามักกินอย่ายินคำคนโลภโอบอ้อมเอาใจคน
 อย่ายลเหตุผลแต่ใกล้  ท่านไท้อย่าหมายโทษคนโหดให้เอ็นดู
 ยอครูยอต่อหน้ายอข้าเมื่อแล้วกิจ ยอมมิตรเมื่อลับหลัง
 ลูกเมียยังอย่าสรรเสริญเยียวสะเทินจะอดสู  อย่าชังครูชังมิตร
 ผิดอย่าเอาเอาแต่ชอบนอบตนต่อผู้เฒ่า เข้าออกอย่าวางใจ
 ระวังระไวหน้าหลังเยียวผู้ชังจะคอยโทษ  อยากริ้วโกรธเนืองนิตย์
 ผิวผิดปลิดไป่ร้างข้างตนไว้อาวุธ เครื่องสรรพยุทธอย่าวางจิต
 คิดทุกข์ในสงสารอย่าทำการที่ผิดคิดขวนขวายที่ชอบ
 โต้ตอบอย่าเสียคำคนขำอย่าร่วมรัก พรรคพวกพึงทำนุก
 ปลุกเอาแรงทั่วตนยลเยี่ยงไก่นกกะทาพาลูกหลานมากิน
 ระบือระบิลอย่าฟังความการจะทำอย่าด่วนได้    อย่าใช้คนบังบด
 ทดแทนคุณท่านเมื่อยากฝากของรักจงพอใจเฝ้าท้าวไทอย่าทะนง
 ภักดีจงอย่าเกียจเจ้าเคียดอย่าเคียดตอบนอบนบใจบริสุทธิ์
 อย่าขุดคนด้วยปาก อย่าถากคนด้วยตา อย่าพาผิดด้วยหู
 อย่าเลียนครูเตือนด่า อย่าริกล่าวคำคดคนทรยศอย่าเชื่อ
 อย่าแผ่เผื่อความผิดอย่าผูกมิตรคนจรท่านสอนอย่าสอนตอบ
 ความชอบจำใส่ใจระวังระไวที่ไปมาเมตตาตอบต่อมิตร
 คิดแล้วจึงเจรจาอย่านินทาผู้อื่น  อย่าตื่นยกยอตน
 คนจนอย่าดูถูกปลูกไมตรีทั่วชนตระกูลตนจงคำนับ
 อย่าจับลิ้นแก่คน ท่านรักตนจงรักตอบท่านนอบตนจงนอบแทน
 ความแหนให้ประหยัดเผ่ากษัตริย์เพลิงงู  อย่าดูถูกว่าน้อย
 หิ่งห้อยอย่าแข่งไฟอย่าปองภัยต่อท้าวอย่ามักห้าวพลันแตก
 อย่าเข้าแบกงาช้าง  อย่าออกก้างขุนนาง ปางมีชอบท่านช่วย
 ปางป่วยท่านชิงชังผิจะบังบังจงลับผิจะจับจับจงมั่น
 ผิจะคั้นคั้นจงตาย ผิจะหมายหมายจงแท้ ผิจะแก้แก้จงกระจ่าง
 อย่ารักห่างกว่าชิดคิดข้างหน้าอย่าเบา อย่าถือเอาตื้นกว่าลึก
 เมื่อศึกเข้าระวังตนเป็นคนเรียนความรู้   จงยิ่งยิ่งผู้มียศ
 อย่ามักง่ายมิดี   อย่าตีงูให้แก่กา อย่าตีปลาหน้าไซ
 อย่าใจเบาจงหนักอย่าตีสนุขห้ามเห่าข้าเก่าร้ายอดเอา
 อย่ารักเหากว่าผมอย่ารักลมกว่าน้ำอย่ารักถ้ำกว่าเรือน
 อย่ารักเดือนกว่าตะวันสบสิ่งสรรพโอวาทผู้เป็นปราชญ์พึงสดับ
 ตรับตริตรองปฏิบัติ   โดยอรรถอันถ่องถ้วนแถลงเลศเหตุเลือกล้วน
 เลิศอ้างทางธรรม  แลนา  

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น